Στην ερώτηση προσπαθήστε να συνθέσετε ένα τραγούδι με δραματικό περιεχόμενο που να θυμίζει δημοτικό τραγούδι τα παιδιά κατέβαλαν φιλότιμες προσπάθειες.Ιδού λοιπόν τα αποτελέσματα των κόπων τους:

Γιατί λεβέντη μ' έφυγες,έφυγες και μ' άφησες μόνη
ήσουν του ήλιου το φως και του φεγγαριού η λάμψη
Μα τώρα ,κάνε να είσαι εκεί ψηλά,να έχτισες τη φωλιά σου,
πουλί μου,στου πιο ψηλού βουνού την κορυφή και όχι
στη γη,παρέα με του χάροντα τα φίδια να σε ζώνουν κάθε μέρα.

Μαράζωσα από τότε που κατάλαβα πως δεν
ανήκες πια σε μένα αλλά στου χάρου τα λημέρια πλανιέσαι...
αχ και να έπαιρνε μένα να μην πονούσα τόσο
και τώρα με τούτο τον καημό να μη βασανιζόμουν.

Μα μια μέρα θα περάσω του κάτω κόσμου
το κατώφλι και θα σε βρω ξανά
Μέχρι τότε θα ξημεροβραδιάζομαι μέρες και νύχτες ολόκληρες
καταργιώντας την ώρα και τη στιγμή που σε πήρανε από μένα.
Στον τάφο σου από πάνω θα γίνει το σπίτι μου
Βίκυ Στεργίου,Α5

Γιέ μου ,σ' έχασα μιαν αυγή
εκεί μακρια στα ξένα
μαύρη ήτανε η μοίρα σου
κι απέθανες μια μέρα

Σε πήρε ο καβαλάρης μακριά
ο μαυροφορεμένος
στου κάτω κόσμου τα κελιά
είσαι πια κλειδωμένος

Μ' άφησες κιόλας μοναχή
να κλαίω για το χαμό σου
τα νιάτα σου μοιρολογώ
σαν σ' έχασα απ'τον κόσμο
Ήλιε μου πες μου
τί ζήλεψες εκεί στον Κάτω Κόσμο;
Εκεί που όλοι οδύρονται
την μοίρα καταριούνται

που κάθε μάνα,κάθε γιος
δεν ξανασυναντιούνται
μα ένας κι άλλος προσπαθούν
τον πόνο να απαρνιούνται.
Βασίλης Τογκουσίδης,Α5

Τώρα ουρανέ μου βρόντησε
τώρα ουρανέ μου βρέξε
ρίξε στους κάμπους τη βροχή
 και στα βουνά το χιόνι.

΄΄Εχασα το γιο μου τον μονάκριβο
τον πολυαγαπημένο που Χάρε εσύ
 τον καρτερείς στα μαρμαρένια αλώνια.

Που'σαι παιδί μου ,σε'χασα
και νιε μου και λεβέντη
που δεν θα ξαναδώ
τα όμορφα σου μάτια

Μοιάζει η ψυχή μου αυλή
που ήλιος δεν ανατέλλει
μονάχα πάντα συννεφιά
και αντάρα βασιλεύει.
Άννα Σπυροπούλου,Α5

Γιε μου,παλικάρι της ψυχής μου
έφυγες και μόνη μου τώρα θρηνώ το χαμό σου.
Δεν πρόλαβα τα μάτια σου για τελευταία φορά να
αντικρίσω μες στα μάτια αυτά που απλώνεται η
απεραντοσύνη της αγάπης και της ομορφιά σου.

Καμιά μάνα να μην περάσει τον πόνο που σκίζει
την καρδιά και τα σωθικά μου τώρα.
Κοίτα που μ' έφησες και ξεροσταλιάζω,
σε έχασα και η ζωή όλη είναι μαύρη.

Σε σκότωσαν μια κατάραχνη νύχτα και από
μένα σε πήρανε σπλάχνο μου και πίσω δεν μπορεί πια κανένας να σε φέρει
αφού αναπαύεσαι τώρα στον παράδεισο
μαζί με τους αγγέλους
Ιωάννα  Τσαβδαρίδου, Α5

Κυριακή, 18 Νοεμβρίου 2012

Moιρολόγι
Δυο άντρες είχα στη ζωή μου
ο σύντροφός μου εχάθη
το μονάκριβο παλικάρι μου εσκοτώθη

Με πνίγει η πίκρα
με πνίγει ο καημός που σαν
αυτό άλλο ποτέ δεν είχα

Αχ γιόκα μου ψηλό σαν κυπαρίσσι
σεν κυπαρίσσι
σε πήρανε γιατί άδικα σε είχανε
παρεξηγήσει

Αχ γιόκα μου τί κάνεις εκεί πάνω
τώρα που σε χρειάζομαι παραπάνω
τώρα σε πήραν από κοντά μου
γι' αυτό κατάρα θα  τους κάνω
για να ησυχάσουν η ψυχή και τα μυαλά μου.

Ύστερα κοντά σου θα 'ρθω να ηρεμήσω
στην αγκαλιά σου.
Εμμανουέλα .Τζάνη

Ο καπετάν Μιχάλης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο καπετάν Μιχάλης είναι μυθιστόρημα του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη. Είναι ένα από τα τελευταία του συγγραφέα και θεωρείται από τα κορυφαία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Το βιβλίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1953 από τις εκδόσεις Μαυρίδη, ενώ από τη δεύτερη έκδοσή του (Εκδόσεις Δίφρος, 1955) προστέθηκε ο υπότιτλος «Ελευτερία ή Θάνατος» καθώς και πρόλογος του συγγραφέα για το έργο του. Από το 1964 και εντεύθεν η έκδοση του βιβλίου ανήκει στις Εκδόσεις Ελένη Καζαντζάκη, που διατηρεί τα δικαιώματα στο συνολικό έργο του συγγραφέα.

Πίνακας περιεχομένων 1 Υπόθεση 2 Κριτική 3 Το βιβλίο 4 Πηγές 5 Επιπλέον βιβλιογραφία

Υπόθεση

Η υπόθεση τοποθετείται στην κρητική επανάσταση του 1889. Ο κεντρικός ήρωας, ο καπετάν Μιχάλης, ένας άγριος και ανυπότακτος πολεμιστής, έχει ορκιστεί να είναι μαυροντυμένος, αξύριστος και αγέλαστος μέχρι να ελευθερωθεί η Κρήτη. Όταν όμως συναντά την Εμινέ, τη γυναίκα του αδελφοποιητού του, του Νουρήμπεη, τον κυριεύει «ένας δαίμονας»· παρά τις προσπάθειές του δεν καταφέρνει να τη βγάλει από το μυαλό του.
Ενώ ο καπετάν Μιχάλης παλεύει με το δαίμονά του, ο Νουρήμπεης μονομαχεί με τον Μανούσακα, έναν αδερφό του καπετάν Μιχάλη, για να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα του, τον οποίο σκότωσε ο αδερφός τους Κωσταρός, και τον σκοτώνει· ο ίδιος, όμως, τραυματίζεται στα γεννητικά όργανα. Η πληγή του επουλώνεται, αλλά εκείνος αυτοκτονεί, αδυνατώντας ν' αντέξει την περιφρόνηση και τον οίκτο της Εμινές (που εν τω μεταξύ έχει γίνει ερωμένη του καπετάν Πολυξίγκη) για τον ακρωτηριασμό του. Η είδηση του θανάτου του επιβαρύνει το ήδη τεταμένο κλίμα στο Μεγάλο Κάστρο, όπου καθημερινά φτάνουν μαντάτα για αψιμαχίες και ταραχές σ' όλο το νησί.
Με την παρακίνηση των αγάδων, Τούρκοι στρατιώτες ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης σφάζοντας και πυρπολώντας. Λίγες μέρες αργότερα, ξεσπά η επανάσταση. Ο πόλεμος μαίνεται και οι Τούρκοι πολιορκούν το μοναστήρι του Αφέντη Χριστού. Την ίδια εποχή, η Εμινέ ετοιμάζεται να βαφτιστεί χριστιανή και να παντρευτεί τον Πολύξίγκη. Όμως το σόι του Νουρήμπεη την απάγει και ο καπετάν Μιχάλης την πιο κρίσιμη νύχτα της πολιορκίας φεύγει από το μοναστήρι για να τη γλιτώσει. Τα καταφέρνει και τη στέλνει στο σπίτι μιας θείας του. Με την απουσία του όμως οι Τούρκοι καταφέρνουν να πυρπολήσουν το μοναστήρι και ο καπετάν Μιχάλης σκοτώνει την Εμινέ για να ησυχάσει.
Λίγο αργότερα, φτάνει στην Κρήτη ο Κοσμάς, γιος του Κωσταρού και ανιψιός του καπετάν Μιχάλη, φέρνοντας στους επαναστατημένους το μήνυμα της συνθηκολόγησης. Ένας μετά τον άλλον, οι καπεταναίοι καταθέτουν τα όπλα, αλλά ο καπετάν Μιχάλης αρνείται να υποκύψει. Ο Κοσμάς πηγαίνει στο λημέρι του για να τον πείσει να παραδώσει τα όπλα, αλλά τελικά μένει και ο ίδιος, νιώθοντας τον ίσκιο του πατέρα του να ορθώνεται μέσα του. Μέσα στον πυρετό της μάχης, καταλαβαίνει ότι ο καπετάν Μιχάλης έχει πια λυτρωθεί από κάθε φόβο κι ελπίδα. Σύντομα, θείος και ανιψιός πέφτουν νεκροί στην τελευταία έφοδο του Τούρκων.

Κριτική

Παρ' ότι πρόκειται για ιστορικό μυθιστόρημα και στηρίχθηκε σε πραγματικά γεγονότα, εν τούτοις ο συγγραφέας συμπεριέλαβε και αρκετά φανταστικά περιστατικά. Το ενδιαφέρον του ήταν να δώσει την ιστορία ενός ανθρώπου, του καπετάν Μιχάλη (εικόνα του πατέρα του), που έταξε για σκοπό στη ζωή του τη συνείδηση του καθήκοντος και της θυσίας, ενώ γύρω του υπάρχει ένα πλήθος άλλων χαρακτήρων που ζουν το ίδιο έντονα μ' αυτόν τα χρόνια της επαναστατημένης Κρήτης. Από όλα τα άλλα έργα του, το βιβλίο αυτό του συγγραφέα είναι το πιο δεμένο με την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κρήτη. Στον πρόλογό του, ο ίδιος ο Καζαντζάκης το προσδιόρισε με τα λόγια:

    Όταν άρχισα τώρα στα γεράματα να γράφω τον Καπετάν Μιχάλη, ο κρυφός μου σκοπός ήταν τούτος: να σώσω, ντύνοντας το με λέξεις, τ' όραμα του κόσμου όπως το πρωταντίκρισαν και το δημιούργησαν τα παιδικά μου μάτια. Κι όταν λεω τ' όραμα του κόσμου, θέλω να πω το όραμα της Κρήτης. Δεν ξέρω τι γίνουνταν, την εποχή εκείνη, στ' άλλα παιδιά της λευτερωμένης Ελλάδας· μα τα παιδιά της Κρήτης ανάπνεαν έναν αέρα τραγικό στα ηρωικά και μαρτυρικά χρόνια του Καπετάν Μιχάλη, όταν οι Τούρκοι πατούσαν ακόμα τα χώματα μας και συνάμα άρχιζαν ν' ακούγονται να ζυγώνουν τα αιματωμένα φτερά της Ελευτερίας. Στην κρίσιμη αυτή μεταβατική στιγμή, τη γεμάτη πυρετό κι ελπίδες, τα παιδιά της Κρήτης γίνουνταν γρήγορα άντρες· οι ανύπνωτες έγνοιες των μεγάλων γύρα τους για την πατρίδα, για τη λευτεριά, για το Θεό που προστατεύει τους Χριστιανούς, για το Θεό που σηκώνει το σπαθί του να διώξει τους Τούρκους, κατασκέπαζαν τις συνηθισμένες χαρές και στεναχώριες του παιδιού.    

Ο καπετάν Μιχάλης,Ν.Καζανζάκης,

Το βιβλίο

Ο καπετάν Μιχάλης κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση, καθώς μεταφράστηκε συνολικά σε 28 γλώσσες, με πρώτη τα φινλανδικά το 1953 και τελευταία τα λιθουανικά το 2002. Στις περισσότερες γλώσσες ο τίτλος του είναι ο πρωτότυπος, ενώ σε άλλες (ανάμεσά τους στα αγγλικά και γαλλικά) δόθηκε ο υπότιτλος Ελευθερία ή Θάνατος ως τίτλος.
Με βάση το βιβλίο έχουν ανεβεί και αρκετές θεατρικές παραστάσεις στην Ελλάδα από διάφορους σκηνοθέτες, με πρώτη το 1959 από τον θίασο Νίκου Χατζίσκου, ενώ στη δεύτερη (από τον Μάνο Κατράκη το 1966) ντύθηκε μουσικά από τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος έγραψε και το τραγούδι Δεν ήταν νησί, τα λόγια του οποίου ήταν προσαρμοσμένα από αυτούσιες φράσεις του βιβλίου.

Πηγές

• Ίδρυμα «Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη»: Ο καπετάν Μιχάλης
• greekbooks.gr: Ο καπετάν Μιχάλης
• Ο καπετάν Μιχάλης από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης στην Ελασσόνα
• Μάνος Χατζιδάκις, Ο Κύκλος του C.N.S., Καπετάν Μιχάλης, Οι γειτονιές του φεγγαριού

Επιπλέον βιβλιογραφία

• Βρασίδας Καραλής, «Κοινωνική ψυχοδυναμική στον Καπετάν Μιχάλη του Νίκου Καζαντζάκη», Διαβάζω, τ/χ.377, (Σεπτέμβριος 1997), σελ.86-96